Diakonia Deuterokatechumenatu

Geneza Diakonii Deuterokatechumenatu w Archidiecezji Krakowskiej

Swoje szczególne powołanie Ruch Światło-Życie widzi w prowa­dzeniu we wspólnotach lokalnych różnego rodzaju grup o charakterze katechumenalnym (deuterokatechumenalnym), wywodzących się z akcji ewangelizacyjnych i oaz rekolekcyjnych. W tej pracy Ruch dostrzega najlepszą drogę do formowania uczniów Chrystusa i dojrzałych chrześcijan oraz przyszłych apostołów świeckich, którzy przejmą różnego rodzaju posługę diakonii we wspólnotach lokalnych. Dla realizacji tego zadania istnieje w ramach Diakonii Jedności Ruchu Światło-Życie Diakonia Deuterokatechumenatu.

Posługa

Z tego co powiedziano do tej pory wynika, że Diakonia Deuterokatechumenatu to grupa osób, które czuwają nad prawidłową formacją różnych grup stanowych oraz wiekowych. Natomiast konkretne zadania diakonii są następujące:

–       orientowanie się, ile jest grup formacyjnych (po którym stopniu oazy) w rejonie, a co za tym idzie troska o to, aby wszyscy uczestnicy oaz znaleźli się w grupach formacyjnych, aby wiedzieli do jakiego rejonu należą i gdzie będą się spotykali na dniach wspólnoty,

–       pomoc podczas rekolekcji wakacyjnych w objaśnieniu obrzędu włączenia do deuterokatechumenatu i jego zrozumieniu w dniu piętnastym ONŻ I stopnia,

–       pomoc w przygotowaniu i w poprowadzeniu obrzędu włączenia do deuterokatechumenatu na początku Adwentu,

–       czuwanie nad prawidłowym przebiegiem oraz organizacja celebracji kroków ku dojrzałości chrześcijańskiej,

–       troska o to, aby wszyscy uczestnicy II stopnia formacji mogli przeżyć Triduum Paschalne w formie rekolekcji w jednym z ośrodków centralnych, diecezjalnych czy rejonowych,

–       współpraca z Diakonią Jedności w przygotowaniu i przeprowadzeniu Szkoły Animatora Ruchu.

Geneza

Potrzeba powołania tej diakonii w Ruchu pojawiła się w chwili określenia drogi wzrastania ku pełni chrześcijaństwa, proponowanej przez Ruch, jako deuterokatechumenatu. Podstawą uporządkowania w systemie deuterokatechumenalnym narastającego przez lata programu formacyjnego był wydany w roku 1972 w Rzymie posoborowy dokument Ordo initiationis christianae adultorum.

Etapy formacyjne w Ruchu

Jednym z doświadczeń człowieka jest stopniowe dochodzenie do prawdy i systematyczne zdobywanie różnych umiejętności. Poprzez ćwiczenia uczymy się chodzić i biegać, mówić i pisać, rozwijamy różne sprawności. Gdy ukończymy jeden etap zdobywania jakiejś umiejętności, rozpoczynamy następny. Każdy człowiek, który ma stać się dojrzałym chrześcijaninem powinien przejść przez cztery bramy – etapy formacji podstawowej. Warto przyjrzeć się, w jaki sposób te etapy formacyjne są realizowane w Ruchu Światło-Życie, aby wyraźniej zobaczyć zadania diakonii deuterokatechumenatu.

1. Etap pierwszej ewangelizacji.

Ewangelizacja poprzedza Oazę Nowego Życia pierwszego stopnia. Może ona być indywidualna bądź zbiorowa, może również łączyć obie te cechy. Ostateczne przeżycie tego etapu może nastąpić podczas czterech pierwszych dni na rekolekcjach ONŻ I stopnia, gdzie realizuje się cykl ewangelizacyjny.

Celem pierwszej ewangelizacji jest doprowadzenie do osobistego przyjęcia Chrystusa jako Syna Bożego oraz doprowadzenie do decyzji włączenia się do grupy postewangelizacyjnej. Następuje teraz przejście do kolejnego etapu.

2. Etap postewangelizacji lub prekatechumenatu

Okres ten jest dłuższy od pierwszego etapu i trwa on od kilku tygodni do jednego roku. W tym czasie zadaniem animatora jest pogłębienie i utrwalenie prawd wiary poznanych i przyjętych przez uczestników w czasie ewangelizacji. Zaleca się, aby ten cykl spotkań objął minimum „Cztery spotkania nad Ewangelią wg św. Łukasza” oraz „Osiem spotkań nad Ewangelią wg św. Jana”.

Po tym okresie utrwalającym nastąpić powinno uczestnictwo na Oazie Nowego Życia I stopnia, która zamyka etap postewangelizacji (prekatechumenatu) i jest przejściem do kolejnego etapu – deuterokatechumenatu. Podczas czterech pierwszych dni ma miejsce ostateczne utrwalenie prawd ewangelicznych. ONŻ I stopnia powinna doprowadzić do podjęcia decyzji włączenia się do wspólnoty deuterokatechumenatu. Służy temu druga, jedenastodniowa część rekolekcji wakacyjnych, podczas których podejmuje się takie tematy jak: odkrycie życia kierowanego przez Jezusa; przyjęcie Chrystusa jako swego osobistego Pana i Zbawiciela; odkrycie wymagań życia według Ducha; odkrycie duchowego oddychania; chrzest i chrześcijański wzrost; świadczenie o Chrystusie oraz odkrycie Kościoła.

Dla osób, które dopiero na rekolekcjach wakacyjnych spotkały się z ewangelizacją, moment wstąpienia do deuterokatechumenatu odsuwa się o kilka miesięcy, podczas których jest czas weryfikacji. Ich przyjęcie powinno nastąpić nie wcześniej niż na początku Adwentu tego roku, w których uczestniczyły w ONŻ I stopnia. Sugeruje się, aby tym momentem był 8 grudnia – święto patronalne Ruchu.

3. Etap katechumenatu (deuterokatechumenatu)

Okres trwania tego etapu wynosić może dwa lub trzy lata albo i więcej. Pierwszy rok deuterokatechumenatu skupiony jest wokół słowa Bożego i obejmuje dwa cykle:

–       Postkatechumenat, mający za zadanie utrwalenie i pogłębienie treści przekazanych na rekolekcjach wakacyjnych ONŻ, może być również okresem wprowadzającym do deuterokatechumenatu osób, które nie uczyniły tego w czasie wakacji,

–       Fundamentalny. Drugi cykl przedstawia dziesięć Drogowskazów Nowego Człowieka, które streszczają zasady życia wspólnot Ruchu. Pamiętajmy, że mowa jest tu o faktycznym wzroście człowieka w nowym życiu a nie o zwykłym zaliczeniu kroków, gdyż to się mija z celem całej formacji. Dlatego tak ważne jest systematyczne i rzeczywiste realizowanie zadań formacyjnych; wspaniałą pomocą mogą być notatniki.

Program Dziesięciu kroków ku dojrzałości chrześcijańskiej zawiera w sobie wszystkie elementy katechumenatu dorosłych, a więc:

a.    Rozmowy ewangeliczne.

Jest ich dwadzieścia, na każdy punkt dziesięciu Drogowskazów przypadają dwie. Ich celem jest wdrażanie do życia chrześcijańskiego we wspólnocie oraz dążenie i uwydatnianie relacji międzyosobowych, aby, być może, przyszli animatorzy byli ludźmi dla wspólnoty, jak i widzieli dokładnie potrzeby swojej parafii.

b.    Celebracje słowa Bożego.

Formacja deuterokatechumenalna pierwszego roku przewiduje 10 takich celebracji. Każda jest niejako zwieńczeniem, zakończeniem pracy danego kroku. To ma ułatwić syntezę i utrwalenie przeżytych treści.

c.    Egzorcyzmy mniejsze.

Poprzez tą nazwę należy rozumieć modlitwę wstawienniczą nad uczestnikami pierwszego roku deuterokatechumenatu, których celem jest stawianie przed ich oczyma wymagań życia duchowego. Takie modlitwy mogą mieć miejsce w czasie celebracji (na początku lub końcu).

d.    Błogosławieństwa.

Może być ono udzielane na zakończenie celebracji lub spotkań formacyjnych. Odmawia się ją z wyciągniętymi rękoma, po czym każdy
z uczestników podchodzi do celebransa, który nakłada na niego ręce.

e.    Obrzędy.

Następnym etapem w formacji jest przeżycie rekolekcji Oazy Nowego Życia II stopnia. Są one szczególne, gdyż wprowadzają w nową formację liturgiczną opartą na Tajemnicy Paschalnej Chrystusa, ugruntowanej na tle Księgi Wyjścia, oraz zmierzają do rozmiłowania uczestników w liturgii oraz do odkrycia swego powołania do diakonii na rzecz odnowy liturgii w swojej wspólnocie parafialnej. Rok pracy po ONŻ II stopnia przewiduje takie etapy formacji jak:

–       jedenaście spotkań w ramach cyklu wprowadzenia w Biblię jako historię zbawienia. Mają one miejsce od początku roku szkolnego do Adwentu i są ogólnym przedstawieniem treści wszystkich ksiąg w kanonie.

–       cykl kręgów biblijno-liturgicznych, związanych z okresem Objawienia Pańskiego. Jest to swoista kontynuacja idei wyzwolenia, szczególnie jeżeli chodzi o kwestię naszego usynowienia (nie jesteś niewolnikiem, lecz synem – Ga 4, 7).

–       cykl związany z okresem Wielkiego Postu, skoncentrowany wokół idei odnowy przymierza z Bogiem.

Etap ten ma być pomocą do głębszego wejścia w życie Kościoła, które realizuje się poprzez uczestnictwo w uobecnianych w liturgii tajemnicach Jezusa Chrystusa. Stąd podstawą pracy formacyjnej są teksty liturgii słowa kolejnych niedziel roku A, B lub C. Struktura spotkania składa się z trzech części:

·      Bóg mówi do swojego ludu

·      Bóg przemawia do mnie

·      Moja odpowiedź na słowo Boże (odpowiedź modlitwy, służby, świadectwa życia).

Z trzecim punktem wiąże się przygotowanie niedzielnego zgromadzenia eucharystycznego pod względem tych części liturgii, które wybiera się stosownie do potrzeb danego zgromadzenia. Wykonuje się to stopniowo, według tego, co aktualnie jest przeżywane, np. przygotowanie śpiewu czy też modlitwy wiernych.

Podczas Wielkiego Postu uczestnicy przygotowują się do szczególnie uroczystego odnowienia przymierza z Bogiem zawartego we chrzcie świętym. To przygotowanie opiera się na programie formacyjnym, który obejmuje:

·      cykl tygodniowych kręgów biblijno-liturgicznych nawiązujących do czytań Wielkiego Postu

·      codzienną pracę własną, nawiązującą do czytań mszalnych dni powszednich Wielkiego Postu. Uczestnicy korzystają z notatnika Zawieram z wami przymierze

·      cykl obrzędów i celebracji

·      Triduum Paschalne, przeżywane w formie rekolekcji we wspólnocie deuterokatechumenalnej, podczas których następuje odnowienie chrztu. Jest to jeden z najważniejszych etapów formacyjnych. Oczywiście zdarzyć się może, że uczestnik nie osiągnie w przewidzianym czasie oczekiwanego stopnia dojrzałości lub jego program formacyjny nie był systematycznie realizowany, wtedy to przeżycie jest przesuwane na rok następny lub później. Ważne jest, aby przeżycie Triduum nastąpiło podczas deuterokatechumenatu.

4. Etap mistagogii.

Etap ten skupia się na głębszym poznaniu tajemnic wiary i praktycznym wprowadzeniu jej zasad w życie. Uczestnik podczas rekolekcji wakacyjnych ONŻ III stopnia poznaje tajemnicę Kościoła, nie tylko intelektualnie, ale przede wszystkim poprzez osobowe przeżycie. Oaza III stopnia jest dopełnieniem formacji podstawowej. Po spotkaniu Chrystusa w słowie Bożym (I stopień) i w liturgii oraz w sakramentach (II stopień) uczestnik spotyka Jezusa we wspólnocie. Etap ten przygotowuje, jest swoistym mostem wprowadzającym w dorosłe życie chrześcijańskie, które przejawia się między innymi w twórczym zaangażowaniu się w życie i misję Kościoła. Odkrycie i przeżycie Kościoła dokonuje się na 5 drogach mistagogii określanych jako znaki:

–       Maryi, Matki Kościoła

–       świątyni

–       Piotra Opoki

–       małej wspólnoty

–       Kościoła obecnie

Elementy te występują w programie każdego dnia oazy z różnym nasileniem. Umożliwia to ukazanie Kościoła w trzech fazach:

I.     Kościół Słowa Wcielonego zbudowany na fundamencie Apostołów i na opoce wiary w Ewangelię

II.   Kościół Ukrzyżowanego zbudowany na Krwi Baranka i świętych męczenników; Kościół Misterium Paschalnego – wciąż umierający i wiecznie żywy

III.Kościół Uwielbionego Pana, Kyriosa i Jego Ducha – Kościół żyjących, posłany do wszystkich czasów i narodów.

W czasie rekolekcji, gdy spotkania są prowadzone codziennie, nie ma za bardzo możliwości na gruntowne ich przygotowanie, dlatego proponuje się realizowanie Drogi do wspólnoty na podstawie Nowego Testamentu (konspekty opracowane przez Desmonda O’Donnell OMI) co powinno mieć miejsce przez dwanaście tygodni III etapu formacji. Jednak ilość czasu przeznaczonego na przeżycie tego cyklu może być większa, liczy się bowiem osiągnięcie celu, a więc głębokie przeżycie wspólnoty, od którego zależy odnowa Kościoła. Kiedy animator uzna, że można przejść dalej, w tym momencie nastąpić powinien cykl spotkań zatytułowany Szkoła Chrystusa. Podczas spotkań następuje dzielenie się Ewangelią oraz rozmowy prowadzone metodą ewangelicznej rewizji życia. Ich celem jest pomoc w odczytaniu swego powołania, a co za tym idzie, przygotowuje do służby w konkretnej diakonii Ruchu i we wspólnocie lokalnej.

Przedstawiony powyżej program formacji podstawowej może być realizowany na trzech poziomach:

–       młodzieży szkół ponadgimnazjalnych

–       młodzieży pracującej i studentów

–       dorosłych.

Ponadto dla dzieci szkół podstawowych oraz gimnazjalnych jest przewidziany osobny program formacji deuterokatechumenalnej.

Formacja

Diakonia Deuterokatechumenatu spotyka się raz w miesiącu na spotkaniu formacyjnym. Przeprowadzane spotkania są zaczerpnięte z różnych źródeł. Są to spotkania przygotowane przez Centralną Diakonię Formacji Diakonii (np. na Kongregację Odpowiedzialnych, na Dni Wspólnoty Diakonii Diecezjalnych), opracowane na podstawie nauczania ludzi Kościoła (np. Ojca Świętego) lub częściej przygotowane przez osoby z Diakonii Deuterokatechumenatu, poruszające aktualne potrzeby i problemy Kościoła, Ruchu Światło-Życie i diakonii. W ramach wspólnych spotkań i budowania jedności raz w miesiącu Diakonia Deuterokatechumenatu czuwa przed Najświętszym Sakramentem.